मानिसहरूमा अचम्म–अचम्मका साेखहरू हुन्छन्। जापानकाे टाेकियाेका फाेटाेग्राफर हारूहिकाे कावागुचीमा पनि एउटा अचम्मकाे साेख छ। उनले आफूलाई मन लागेकाे कुराकाे फाेटाे खिच्नु पर्याे भने पहिला त्यसलाई हावा नछिर्ने गरी प्लास्टिकले बेर्छन् अनि बल्ल फाेटाे खिच्छन्।
उनले प्लास्टिककाे झाेलाभित्र फाेटाे खिच्ने बस्तु वा मानिसलाई राख्छन् अनि भ्याकुमले सील गरेर बल्ल खिच्नन। याे उनी आफैका लागि निक्कै कठिन काम हाे। तर, मानिसकाे इच्छा र साेखकाे अगाडि जस्ताे कठिन पनि सामान्य हुन्छ। उनी यी निसासिएकाे फाेटाे केही सेकेण्डमै खिच्छन्।
सम्झनाको तस्विरको रूपमा वर्णन गरिएकाे उनका यी आकर्षक तस्विरहरू उनकाे जारी श्रृंखला ‘फलेश लभ’को एक भाग हाे। यो उनले मानिसहरूलाई प्लास्टिकमा बेरेर मानव घनिष्ठता पत्ता लगाउन गरिएकाे लगभग दुई दशक लामो मिशन हो।
‘जब मैले शृङ्खला सुरु गरें, मेरा केही नजिकका साथीहरूलाई कति बेरसम्म सास थाम्न सक्छन् भनेर परीक्षण गर्न सोधें, र यो लगभग १५ सेकेन्ड थियो,’ कावागुचीलाई उद्घृत गर्दै सिएनएनले लेखेकाे छ,‘झाेल खाेल्न १० सेकेण्डकाे नियम बनाएँ, त्यतिबेल फाेटाे खिच्न सकियाेस् या नसकियाेस्।’
उनले सिल गर्न मिल्ने झाेलाहरूमा फसेका प्रेमीहरूकाे घनिष्ट तस्विरहरूबाट याे काम सुरू गरेका हुन्। जुन एक पटक फ्युटनहरू भण्डारण गर्न प्रयाे गरिन्थ्याे। उनकाे तस्विरहरूकाे महत्व निक्कै पछि मात्रै बुझिन थालिएकाे थियाे। ‘फ्लेश फर अल’ शीर्षकको उनको शृङ्खलाको पछिल्लो फोटोग्राफरले दम्पती वा परिवारहरू र उनीहरूका लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण ठाउँहरू घरहरू, रूखहरू, कारहरू र मोटरसाइकलहरू हुन्। जसलाई उनले प्लाष्टिकले बेरेर मात्रै फाेटाे खिच्ने गर्छन्।
कावागुचीले आफ्ना तस्विरहरू मुख्य रूपमा प्रेमको बारेमा रहेका बताउँछन्। यी फाेटाेहरूबाट मानिसकाे ध्यान याैनबाट पारिवारिक माहाेलमा सरेकाे उनकाे दाबी छ। उनको लक्ष्य एउटै हाे, मानव सम्बन्धलाई धेरै रूपमा चित्रण गर्ने।
‘यी नयाँ तस्विरहरू बाहिरी संसारसँगको सम्बन्धको सन्देश समावेश गर्दछ र सबै कुरामा समान रूपमा प्रेम व्यक्त गर्दछ,’ उनले भने,‘हामीले बहिरी संसारसँग विषयवस्तुको सामाजिक सम्बन्धलाई प्रतिनिधित्व गर्न सबै कुरा पृष्ठभूमिमा प्याक गर्छौं, होइन। केवल आफ्नो लागि।’
उनलाई यसरी बेर्ने सामान तयार गर्न र एउटा सेटअप बनाउन झण्डै दुई हप्ता लाग्छ जबकी अन्तिम फोटो शूट गर्न लगभग सात व्यक्तिको मद्दत चाहिन्छ। आपतकालिन अवस्थामा जतिखेर पनि झोलाहरू खोल्न वा काट्न एक सहायक सधै तयार रहन्छन्। उनले एउटा हातमा पोर्टेबल अक्सिजन ट्याङ्क, साथै गर्मीमा फोटो खिच्दा चिसो स्प्रे पनि राख्छ।
मानिसहरूले उनका फोटोहरू हेर्दा बन्द ठाउँमा डरले निसास्सिएको ‘क्लस्ट्रोफोबिक’ महसुस गर्ने कावागुची बताउँछन्। ‘म झाेलामा प्याक थिएँ, त्यतिबेला जीवन र मृत्यु पूर्णतया अरूकाे नियन्त्रणमा भएकाे महसुस भएकाे थियाे,’ उनले भने,‘मैले वास्तवमा महसुस गर्न सक्थे कि मेरा विषयहरूले मलाई कसरी आफ्नो जीवन सुम्पन्छन्।’
जब कावागुची २० वर्षतिर एक व्यावसायिक फाेटाेग्राफर थिए। उनी आफ्नो कामबाट बचेकाे खाली समयमा आफ्नो क्यामेरा भिरेर नाइटक्लबहरूमा जान्थ्यो। जतिबेला उनी प्राय: युवा जोडीहरूको फोटो खिच्ने गर्थे। उनलाई दम्पती जोडीका विषयले निकै आकर्षक गर्थ्यो। कारण तिनीहरू आनन्द, क्रोध, दु:ख र खुशीले भरिएका हुन्थे। 'तिनीहरूलाई अवलोकन गर्दा, मलाई दुई व्यक्तिहरू बीचको शारीरिक र भावनात्मक दूरीको बीचमा सम्बन्ध रहेको महसुस भयो,' उनले सुनाए।
आफ्ना साथीहरूमाझ स्वयंसेवकहरू फेला पार्दै, कावागुचीले जोडीहरू बीचको अन्तरियता र प्रेमको कल्पना गर्ने तरिकाको रूपमा ‘फ्लेश लभ’ सुरु गरे। उनले भ्याकुम क्लिनर प्रयोग गरेर झोलाबाट हावा निकाल्नुअघि तिनीहरूको लुब्रिकेटेड र कहिलेकाहीँ पूर्ण रूपमा नाङ्गो शरिरहरू बीचको खाडलहरू हटाउनका लागि पोजिसनहरू फेला पार्ने विषयहरूसँग काम गरेका थिए। ‘मलाई मेरा विषयहरूले बारम्बार उनीहरूको आसन (पोज) रिहर्सल गर्न आवश्यक छ र त्यसपछि झोलामा छनोट भएकाहरूलाई पुन: सिर्जना गर्नुपर्छ, एउटा पज्जलज फिट गर्ने जस्तो थियो,' उनले सुनाए।
उनी प्लेटोको ‘द सिम्पोजियम’बाट प्रेरित फाेटाेग्राफर हुन्। जसमा दार्शनिकले ग्रीक देवता ज्यूसले तिनीहरूलाई आधामा विभाजित गर्नुअघि पुरुष र महिलाहरू चार हात, चार खुट्टा र दुई अनुहार भएका एकल प्राणी थिए, भन्ने कुरा उल्लेख भएकाे कावागुची बताउँछन्।
‘झोलामा बेर्ने एउटा उपउत्पादन मात्र थियो। मेरो कलाको मुख्य उद्देश्य एकअर्कालाई माया गर्ने दुई व्यक्तिलाई फेरि एउटै अस्तित्वमा परिणत गर्नु हो,’ कावागुचीले भने,‘मलाई अझै थाहा छैन माया भनेको के हो तर मलाई लाग्दैन कि यो दूरीको बारेमा मात्र हो। आश्चर्यको कुरा, मलाई कहिलेकाहीँ लाग्छ कि विषयहरू धेरै घनिष्ठ देखिँदैनन्, भलै तिनीहरूको शरीर पूर्णरूपमा एकअर्काको नजिक छ, त्यसको उल्टो पनि सत्य हो।'
प्रारम्भिक तस्विरहरूले साधारण स्टुडियो (पृष्ठभूमि) प्रयोग गर्दा ‘फ्रेस लभ रिटर्न्स’मा कावागुचीले जोडीहरूलाई उनीहरूको घर र अन्य इनडोर सेटिङहरूमा खिचेका थिए। जात्सुरन शृङ्खलाक बीचमा उनले दम्पतीहरूलाई तिनीहरूको सम्पत्ति, संगीत वाद्ययन्त्रदेखि साइकलसम्म, प्याकमा पुतलीहरू जस्तै संकुचित गरेका थिए।
अब पूरै घरहरू बेरेपछि पूरै पार्कलाई भ्याकुम-प्याक गर्दा अझै ठूलो हुने आशा उनी राखेका छन्। उनले अझै नयाँ कलात्मक शैलीहरू अन्वेषण गर्ने याेजनामा रहेकाे बताएका छन्। उनी ‘वाशिङ मेसिन’ नामक शृङ्खलाको पनि सुटिङ गरिरहेका छन्। जसमा उनले विषयवस्तुलाई वाशिङ मेसिनमा राखेको छ।
एजेन्सीहरूकाे सहयाेगमा
