पुष्पा पौडेल
गएको असोजको एक दिन । काठमाडौंको लामाटार । नीलो आकाशमा कहीं कतै बादल थिएन । उत्तरमा पूरै हिमाल देखिरहेका भए पनि जति दिन छिप्पिंदै गयो त्यति नै गर्मी बढ्दै थियो । यो दिन खास्सा थियो, धान काट्नलाई ।
खेतमा पर्म तिर्ने गरेर खेताला जम्मा भएका थिए । छुट्टीको दिन भएकाले म पनि धान खेतमा सघाइटोपल्न गएँ । म कामभन्दा बढी त्यहाँ भइरहेको कुराकानीमा चाख दिइरहेको थिएँ । दुःख, गाईवस्तुदेखि पाठेघर, महिलाको स्वास्थ्य, गर्भ निरोधक साधन, पुरुष आदि विविध विषयमा गफ चल्दैथियो । बेला–बेलामा गफ चर्का–चर्कीमा बदलिन्थ्यो । महिलाको यो हूलमा सबै उच्च जातीय हिन्दू थिए।
त्यहाँ भर्खरै स्थायी बन्ध्याकरण गरेकी एक महिला पनि थिइन् । उनीबारे अर्की महिलाले विशेष चासो देखाइन् र प्रश्न सोझ्याइन्, “तिम्रा श्रीमान् खाइलाग्दा, तगडा छन् त, किन उनैले बन्ध्याकरण गरेनन् ?” एकछिन वातावरण शून्य भयो ।
अनि ती महिला गर्जेर भन्न थालिन्, “मेरो मर्जी !”
त्यसपछि जवाफमा उनले जे भनिन्, त्यो सुन्नलायक थियो । पुरुषले स्थायी बन्ध्याकरण गरेमा उनीहरूलाई निकै समस्या हुने, यहाँसम्म कि कतिपय अवस्थामा जीवनभर हिंड्नेडुल्ने गर्न पनि नसक्ने भएकाले महिलाले बन्ध्याकरण गर्नु नै उपर्युक्त हुने उनको तर्क थियो ।
