"यदि तिमी स्वतन्त्र छौ भने अरूलाई स्वतन्त्रता दिलाऊ र यदि तिमी सबल छौ भने अरूलाई सबल बनाऊ"- टोनी मोरिसन ,विख्यात अमेरिकी उपन्यासकार तथा साहित्यतर्फ नोबेल पुरस्कार विजेता (1993) ।
मोरिसनको यो मानवतावादी कालजयी विचार हो र यसले लोकतन्त्रको आधारभूत मर्म बोकेको छ । एउटा विश्वविख्यात साहित्यकारको मौलिक विचार भएता पनि यसले राजनीतिसँग गहिरो समभाव र सादृश्यता राख्छ।
साँच्चै भन्ने हो भने राजनीतिको असली मर्म र धर्म पनि यही हो। राजनीतिक दलहरूको कर्तव्य पनि यही हो। विश्वका समुन्नत लोकतान्त्रिक मुलुकहरूले आफ्ना नागरिकलाई स्वतन्त्रता र सबलता दुवै प्रदान गरेका छन् । जसले यसो गरे, आज उनीहरूको संसारभरि विशिष्ट पहिचान र प्रतिष्ठा छ। यसैका नाममा संसारमा ठूल्ठूला महायुद्धहरू भएका छन्।
तर विश्वव्यापी अभ्यासमा आएका कतिपय देशका दृष्टान्तहरूले स्वयं लोकतन्त्रको चिहान खनेका छन्। लोकतन्त्रको भर्याङ चढेर राज्यको कार्यकारी अधिकार हासिल गरेका कतिपय राजनीतिक दल तथा राजनीतिज्ञहरूले लोकतन्त्रकै उछित्तो काढेका छन् । जनताको स्वतन्त्रताको अधिकारलाई कुण्ठित र अपहरण गरी दैनन्दिन जीवनलाई नै उजाड र नारकीय तुल्याएका छन्।
