प्रभात खनाल
उनले परिवारमा विद्रोह गरिन्। बोलिनन् मात्र गरेर देखाइन्। गाउँमा आफन्तहरुले गर्ने व्यवहारका विरुद्ध विद्रोह गरिन्। उनी सम्पन्न परिवारमा जन्मिएकी थिइन् तर गाउँमा त्यही सम्पन्न परिवारका व्यवहार देखेर विद्रोहमा लागिन्।
पञ्चा सिंहको परिवार कांग्रेस थियो। बुवा स्यानु सिंह स्थानिय विद्यालयमा हेडमास्टर। साथै कांग्रेसको राजनितिक संगठनमा सक्रिय थिए। बुवाले भन्ने गरेको ‘गिरिजाको मोरङ र मेरो सिमखेत’ उनी सम्झिइरहन्छिन्। कालिकोटको सिमखेत बुवाको जन्मे हुर्केको ठाउँ- जहाँ उनी पनि जन्मिइन र हुर्किइन्।
परिवार सम्पन्न नै थियो। पञ्चा सिंहले घरमा काम गर्नु परेन। सानै उमेरका चार सन्तान गुमाइसकेको परिवारले छोरीलाई कुनै कुराको कमी हुन दिएको थिएन।
त्यतिबेला सिमखेत नेपाली कांग्रेसको आधार इलाका थियो। उनीहरुकै दबदबा थियो।
पञ्चा आजित थिइन्। कांग्रेसको राजनीतिमा लागेका हुनेखानेहरुको व्यवहार देखेर। पञ्चा भन्छिन्, ‘उनीहरुको व्यवहार पञ्चायती शैलीको थियो। कसैको छोरी राम्रो भए आफ्नो बुहारी हुनैपर्ने। कसैको राम्रो बाली भए उनीहरुको घरमा टक्रयाउनै पर्ने।’ हजुरबुवा, बुवाहरुको त्यो संस्कृति पञ्चालाई मन परेन।
