कोभिड-१९ र सीमा व्यवस्थापन

सूर्यनाथ उपाध्याय

कोरोना भाइरस (कोभिड १९) फैलिए सँगसँगै नेपाल भारतको सीमाको विषय पनि उजागर भएको छ। १८१६ किलोमिटर लम्बाइ रहेको नेपाल-भारतबीचको सीमा खुला राख्नुपर्छ भन्ने कुनै पनि सन्धिसम्झौता दुई देशबीच भएको छैन। तर पनि यो सीमाना एक किसिमले खुला छ। मानिसहरू सजिलै ओहोरदोहोर गर्छन्। त्यसको कुनै खासै नियमन गरिएको छैन। सीमा नियमन नहँुदा कस्तो किसिमको विपत्तिा आइलाग्दो रहेछ भन्ने हालको अवस्थाले छर्लंग हुन्छ। त्यति मात्र होइन सीमाको यो व्यवस्थाले सुरक्षा, आर्थिक अपराध, लागूपदार्थसम्बन्धी अपराध र यस्ता कयौं अपराध हुँदै आइरहेका छन्। कुनै पनि व्यत्तिाmको ज्यानको सुरक्षा छैन। पारिबाट नेपालमा छिरी दिउँसै मानिसको हत्या गरी अपराधीहरू भागेका घटनाको शृंखला धेरै लामो छ। न त्यस्ता मानिस समातिएका छन्, न कुनै कार्बाही भएको छ।

खुला सीमानाले दुई देशबीचको आर्थिक, सामाजिक अवस्थालाई पनि नराम्ररी प्रभाव पारेको छ। एक अर्ब बढी जनसंख्या भएको, करोडौं मानिस घरबारविहीन रहेको र गरिबीको तल्लो बिन्दुमा रहेका भारतका सीमा क्षेत्रहरू नेपालसँग जोडिएका छन्। खुला सीमानाले नेपालको सम्पूर्ण डेमोग्राफीमा नकारात्मक प्रभाव पर्दै आएको छ। सडकमा मारिनेहरू लाखौं रहेको देशसितको सीमाना खुला राख्दा नेपालको प्रधानमन्त्री वा काठमाडौंको मेयरले सडकमा बस्ने मानिस हटाउँछु भन्ने घोषणा गरिरहँदा त्यस्तो घोषणा स्वयंमा फितलो हुने कुरा स्पष्ट नै छ। हाम्रो देश जहाँ को विदेशी हो, को स्वदेशी हो भन्ने छुट्याउनै गाह्रो हुने अवस्थामा खुला सीमाले हामीलाई कस्तो अवस्थामा पुर्‍याउला भन्ने कुरा स्पष्ट नै हुन्छ।

प्रकाशित मिति: : 2020-04-15 18:51:39

प्रतिकृया दिनुहोस्