केही वर्षयता नेपालमा किताब प्रकाशनको दृश्य फरक छ। पहिला लेखकहरु प्रकाशक खोज्दै हिँड्थे। अचेल प्रकाशकहरु लेखक खोज्न थालेका छन्। तर, सबै लेखककहाँ न प्रकाशक पुग्न सम्भव छ, न गतिला लेखकले गतिला प्रकाशक भेटेका छन्। अझै पनि कतिपय लेखक आफै किताब छाप्छन्, आफैँ बाँड्छन्।
व्यावसायिक प्रकाशन गृहहरुको उदय नेपालमा सुखद सुरुआत हो। तर आलोचक कहाँ हुँदैनन् र ? किताब वा साहित्यमा बजार हावी हुन थाल्यो भन्ने रोइलो पनि छँदैछ। यस सन्दर्भमा अन्तर्राष्ट्रिय प्रकाशन बजार, त्यसको शैली र तौरतरिकाबारे चर्चा प्रासंगिक छ। नेपालमा जस्तै लेखक स्वयंले खर्च गरेर किताब निकाल्ने चलन अमेरिका लगायत विश्वका अरु देशमा पनि छ, तर त्यसमा पनि नेपालभन्दा केही फरकचाहिँ अवश्यक छ। अहिले अमेरिकी र अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा किताब प्रकाशनका विभिन्न मोडेल तथा विधि चल्तीमा छन्। ती मोडल ‘परम्परागत प्रकाशन’ र ‘सेल्फ पब्लिसिङ’ हुँदै ‘क्राउडफन्डिङ’ र ‘सिरियलाइज्ड’ (धारावाहिक) प्रकाशनसम्मका छन्।
