कोभिड–१९ को सङ्क्रमणका कारण यस वर्ष जङ्गली जडीबुटी सङ्कलन गर्न सकिएन। मनाङलगायत हिमाली जिल्लामा पाइने अमूल्य जङ्गली जडीबुटी सङ्कलन गर्न नसक्दा जङ्गलमै कुहिएको छ। जडीबुटी सङ्कलन गर्न जङ्गल जाने समयमा कोभिड–१९ को सङ्क्रमण फैलिएकाले जडीबुटी खोज्न रोक लगाइएको थियो। यार्सागुम्बा टिप्ने समयमा कोभिडको त्रासले रोक लगाउँदा करोडौँको जडीबुटी खेर गएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय मनाङले जनाएको छ।
जिल्लावासीसहित बाहिरी जिल्लाबाट जङ्गली जडीबुटी खोज्न जाँदा कोभिडको सङ्क्रमण फैलन सक्ने त्रासले रोक लगाउँदा जिल्लाको आयस्रोत नै घटेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी पुष्पराज पौडेलले जानकारी दिए। प्रजिअ पौडेलका अनुसार विश्वव्यापी रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण फैलिन नदिन सरकारले देशमा बन्दाबन्दी गरेपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय मनाङले यार्सागुम्बा टिप्न रोक लगाएको हो।
जिल्लाको प्रमुख आम्दानी नै यार्सागुम्बा रहे पनि सङ्कलन गर्न नपाउँदा कुहिएर खेर गएको उनको भनाइ छ। महँगो र लोपोन्मुख बहुउपयोगी हिमाली औषधीय जडीबुटी यार्सागुम्बा टिप्ने याममा बन्दाबन्दी गरिएकाले सङ्कलन गर्न नसकेको धेरै नोक्सानी बेहोर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको पौडेलको भनाइ छ। 'सरकारले शारीरिक दूरी कायम गरेर बस्न र जमघट हुने गरी समूहमा नबस्न निर्देश गरेअनुरूप यार्सागुम्बा टिप्न रोक लगाउँदा कुहिएका छ' नासो गाउँपालिकाका अध्यक्ष चन्द्र घलेले भने। यार्सागुम्बा सङ्कलनमा जाँदा धेरै भीडभाड हुने र जिल्ला बाहिरबाट पनि यार्सा सङ्कलनमा मानिसहरु आउँदा कोभिडको सङ्क्रमणको जोखिम बढ्ने हुँदा निषेध गरिएकाले कुहिएर जङ्गलमै नष्ट भएका छन्।
मनाङलगायत गोरखा, लमजुङ, रुकुम, रोल्पा, डोल्पा, धादिङ जिल्लाबाट यार्सा सङ्कलनका लागि मानिसहरु आउने गर्दछन्। यस वर्ष भने कोभिड–१९ को सङ्क्रमण जोखिमले गर्दा यार्सा टिप्न कहीँबाट पनि मानिसहरु आएका थिएनन्। नासो गाउँपालिकाको नाम्के खर्क, डाँफे लेक, चामे गाउँपालिकाको लमजुङ बेसक्याम्प, नार्पाभूमि गाउँपालिकाको चुम्री खर्क, याक खर्क, आइस लेक र मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिकाको गुमछाङ, याक खर्क, लेदर, तिलिचो बेसक्याम्पलगायत खर्कहरुमा यार्सा पाइन्छ।
मनाङकै राजश्व सङ्कलनमा टेवा पु¥याउने यार्सा गुम्बा सङ्कलनमा रोक लगाइएपछि आयस्रोतसमेत घटेको संरक्षण व्यवस्थापन समिति (सिएमसी) तथा नासो गाउँपालिकाका अध्यक्ष घलेले बताए। वैशाख दोस्रो सातादेखि जेठसम्मको समयलाई यार्सागुम्बा सङ्कलन गर्ने उपयुक्त समय मानिन्छ।
कोभिड सङ्क्रमणको जोखिम बढ्नुभन्दा मनाङमा यस वर्ष यार्सा टिप्न निषेध गरिँदा नै सुरक्षित भएको अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्रका प्रमुख बाबुलाल तिरुवाले बताए। मनाङको मुख्य आयस्रोतका रूपमा रहेको यार्सागुम्बा टिप्न रोक लगाएर रोगको सङ्क्रमणको जोखिमबाट बचेकाले यस वर्ष जङ्गलमै कुहिए पनि दुःखित हुनुपर्ने अवस्था नरहेको तिरुवाले बताए। तालाडाँडा, लार्केपास, चीनको सीमामा पर्ने नार्पाभूमि र थोराङ्ला भञ्ज्याङ यार्सा गुम्बा टिप्न जाने नाका हुन्।
तिरुवाका अनुसार यस वर्ष जङ्गली जडीबुटीबाट रु ११ लाख ९२ हजार ८१५ राजश्व सङ्कलन गर्ने लक्ष्य लिएकामा सात लाख ७७ हजार ९२५ सङ्कलन गरिएको छ।
त्यस्तै कार्यालयले जडीबुटीबाट रु छ लाख ६४ हजार २२५ रोयल्टी तिरेको उनले बताए। गत वर्ष रु २१ लाख ८९ हजार ९५५ राजश्व सङ्कलन गर्ने लक्ष्य लिइएकामा १३ लाख १३ हजार ९६५ सङ्कलन भएको थियो। रोयल्टीमा रु आठ लाख ७६ हजार ८४३ खर्च भएको छ।
