बजारले कसरी निर्देशित गर्छ विचार?

हिमाल खबर

रोशी लािमछाने

बजारको इतिहास मानव सभ्यताको इतिहास जत्तिकै पुरानो छ। इसापूर्व ६ हजार वर्षअघि नै मेसोपोटामिया सभ्यतामा वस्तु विनिमय बजार, स्थायी सम्पत्तिको भाडा असुल्ने (श्रमका रूपमा) र श्रम बजारको अभ्यास शुरू भएको मानिन्छ। अरबी व्यापारीहरूले लामो यात्रा गरेर अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार गरे र ‘विश्व बजार’ निर्माणको आधार तयार पारे। मानिसहरूको उपभोगमा विविधीकरणको आकांक्षा, धन आर्जनको महत्त्वाकांक्षा र आर्थिक हैसियत बढाएर सामाजिक प्रभुत्व विस्तार गर्ने मोहले बजारलाई निरन्तर गतिशील र विस्तारित बनाइरहेको छ।

आधुनिक अर्थशास्त्रीय प्रयोजनमा ‘बजार’ शब्दलाई उन्नाइसौं शताब्दीको मध्यतिर मात्रै परिभाषित गरिए पनि यसको इतिहास र अभ्यास मुद्रा र राजनीतिक दर्शन वा विचारधाराभन्दा धेरै पुरानो छ। फ्रान्सेली गणितज्ञ एन्टोन अगस्टिन कुर्नोले आफ्नो पुस्तक रिसर्चेज इनटु द म्याथम्याटिकल प्रिन्सिपल्स अफ द थ्योरी अफ वेल्थ (सन् १८३८)मा भनेका छन्, ‘विनिमयको स्थानविशेष मात्र होइन बजार, बरु खरीदकर्ता र विक्रेताहरू एकअर्कासँग यस्तो स्वतन्त्र अन्तर्सम्बन्धमा रहने प्रणाली हो, जसले एउटै सामानको मूल्य सजिलै र छिटै सबैतिर (अर्थतन्त्रभरि) समान बनाउँछ।’
 

प्रकाशित मिति: : 2022-11-07 08:25:00

प्रतिकृया दिनुहोस्