अमूल्य रत्न हात पर्दा जसरी जौहरीका आँखा चम्कन्छन्, मोहनप्रसाद खनाल त्यसरी नै पुलकित भएको हुनुपर्छ।
आखिर उनको हात लागेको थियो, नेपाली साहित्यका एक महान् कविको दुर्लभ सामग्री। त्यो पनि अमेरिकाको एक निर्जन गाउँको एकान्त घरमा, जहाँ उनी संयोगले पुगेका थिए।
अमेरिका घुम्दै हिँड्दा एक अपरिचित महिलासँग मोहनको भेट हुन्छ। उनी तिनै महिलालाई पछ्याउँदै घरसम्मै पुग्छन्। अनि हात पर्छ त्यो सामग्री, जसको महत्व उनले जिन्दगीभरि खोजबिन गर्दै आएको लिच्छवि वा मल्लकालीन अभिलेखभन्दा बढ्ता नहोला, कम पनि छैन।
त्यति बेला उनी कति खुसी र कति उत्साहित थिए होलान् भन्ने म अनुमान लगाउन सक्छु, किनभने बत्तीस वर्षपछि पनि घटना विस्तार लगाउँदा उनको गला अवरुद्ध सुनिन्थ्यो।
त्यो सामग्रीबारे चर्चा गर्नुअघि मोहनप्रसाद खनालकै बारेमा कुरा गरौं।
चौहत्तर वर्षीय मोहनले जिन्दगीको साढे पाँच दशक इतिहास र पुरातत्वमा बिताए। अहिले पनि ललितपुर, सुनाकोठीको शान्त घरमा फुर्सत काटिरहेका छैनन्, बरू मल्लकालीन ताडपत्र, इस्ट–इन्डिया कम्पनीसँगका पत्राचार लगायत ऐतिहासिक सामग्री उधिन्दै छन्।
