ओलीले स्वाहा बनाएको 'स्वर्ण समय'

सेतोपाटी

काठमाडाै‌ं

बिपी कोइराला र गणेशराज शर्माबीच विश्वासको सम्बन्ध थियो। त्यही विश्वासका कारण बिपीले आफ्ना अन्तिम महिनामा जीवनका आरोह-अवरोहबारे गणेशराजसँग खुलेर कुरा गरे। क्यान्सरले थलिएका बिपीले सबै कुरा भन्न पाएनन्। जति भने, गणेशराजले रेकर्डरमा कैद गरे। त्यही संवादले बिपीको आत्मवृत्तान्त जन्मायो। 

बिपी आफैंले जेल हुँदा आत्मकथा लेख्न थालेका थिए। त्यो पूरा हुन पाएन। त्यसको प्रसंग निकाल्दै उनी गणेशराजसँग भन्छन्, 'महात्मा गान्धीले लेख्नुभएको आत्मकथा पनि अधुरै थियो। मेरो जीवनी पनि त्यस्तै भयो। म बारम्बार गान्धीलाई सम्झन्छु। उहाँले आफ्नो आत्मकथाको शीर्षक 'एन एक्सपेरिमेन्ट विथ ट्रुथ' राख्नुभयो। मलाई लाग्छ, मेरो पनि सत्यकै प्रयोग थियो। मैले पनि सत्यकै अनुशीलन गरेँ। मैले पनि आफ्नो आत्मकथाको शीर्षक दिनुपर्‍यो भने सत्यकै प्रयोग दिने थिएँ।'

बिपीले जीवनको अन्तिम समय बोलेका सबै कुरा गणेशराजले आत्मवृत्तान्तमा 'सेन्सर' नगरी, सामान्य सम्पादन मात्र गरेर राखेका छन्। पुस्तकको भूमिकामा गणेशराजले लेखेका छन्, 'आफूमा नभएका गुणको दाबी गर्ने र भएका गुण लुकाउने प्रवृत्तिद्वारा आफ्नो महानता प्रचारित गर्ने चरित्र बिपीको थिएन। सत्य र तथ्य साक्षात्कार गर्नसक्ने नैतिक साहसले गर्दा अरूले सामान्यतः भन्न नसक्ने कुरा पनि आफ्नो प्रसंगमा अभिव्यक्त गर्नसक्ने चारित्रिक विशिष्टता बिपीले देखाउनुभएको थियो। यस वृत्तान्तमा पनि कुनै कुरा नलुकाई यथावत् राखिदिने कर्तव्यको प्रेरणा मलाई उहाँकै चरित्रले दिएको हो।'

बिपीको आत्मवृत्तान्तबारे धेरैले सम्झिने कुरा पनि उनले इमानपूर्वक भनेका आफ्ना निजी कमजोरीबारे नै हो। खासमा मानिसले सम्झेको आत्मवृत्तान्त होइन, बिपीको इमान हो।

प्रकाशित मिति: : 2021-02-01 19:32:00

प्रतिकृया दिनुहोस्