परम्परा थेग्न कोरोनाको कहरमा थाकेको छैन चेतकुमारीको हात : लक्ष्मीपूजाका लागि तयार पार्दैछिन् भगवानका आकृति

पहिलोपोष्ट

काठमाडाैं

यसपाला के होला? कोरोनाका कारण लक्ष्मी पूजाको रौनक पहिले झै होला कि नहोला? प्रश्नको प्रष्ट जवाफ नभए पनि भक्तपुरकी चेतकुमारी यसपाला पनि जुटिरहेकी छिन् लक्ष्मीको आकृति तयार पार्न। संशयकै बीचमा पनि उनको भगवान बनाउने कर्मले विश्राम पाएको छैन।

करिब २५ वर्ष अघिको कुरा हो। भक्तपुरकी चेतकुमारी चित्रकार हरेक वर्ष तिहार सुरु हुनुभन्दा केही अघिदेखि काठमाडौं धाउँथिन्। उनका झोलाभरी लक्ष्मीका तस्विर हुन्थे, आफ्नै हातले बनाएको।

ती लक्ष्मीका फोटोहरु वरपर राखेर आफू बीचमा थपक्क बस्थिन् - मरु सत्तल अर्थात् काष्ठमण्डप अगाडि। त्यो जमानामा अहिलेजस्तो भारत र चीनबाट आयातित लक्ष्मीको प्रिन्टेड तस्विरमा पूजा गरिँदैन थियो।

'पु' अर्थात् चित्रकारहरुले नेवारीमा थासा भनिने काठको ब्लकमा लक्ष्मीको आकृति छाप्थे। र, त्यसमा हातैले रङ भर्थे। निकै मेहनतपछि तयार हुने ती तस्विर लक्ष्मी पूजामा प्रयोग गरिन्थ्यो।

त्यसैले अरु दशैंको रमझममा रमाइरहेका बेला थासाबाट छापेर तस्विर बनाउने भक्तपुरका ८/१० घर चित्रकार परिवारलाई भने लक्ष्मीका चित्र बनाउन भ्याइनभ्याइ हुन्थ्यो।

तिनै परिवारमध्येकी एक हुन् चेतकुमारी।

समय फेरियो। 'हातैबाट बनाइने लक्ष्मीको तस्विर पनि हुन्छ र?' भन्ने जमात बढ्यो। भारतबाट आयातित लक्ष्मीको तस्विरले बजार कब्जा गर्‍यो। त्यसपछि चीनबाट पनि झिलिकमिलक तस्बिरहरु भित्रन थाले। समयसँगै चेतकुमारी पनि भक्तपुरको याछेँ स्थित आफ्नै घरमा सीमित भइन्। उनले रंगाउने तस्विरहरु पनि सीमित हुँदै गयो। पहिले काठमाडौं आएर हजारौं प्रति लक्ष्मीका तस्विर बेच्ने उनी हाल केही सय प्रति मात्र रङ्ग्याउँछिन्।

प्रकाशित मिति: : 2020-11-11 17:38:00

प्रतिकृया दिनुहोस्