बडादशैंको अवसरमा देवीका शक्तिपीठमा हतियार जुधाएर सराय नाच नाच्ने गरिन्छ । सराय नाचको लुम्बिनी प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा विशेष महत्त्व छ ।
दानव (राक्षस) माथि देवताले विजयी हाँसिल गरेपछि त्यसको खुशीयालीमा सराय नाच नाचिने जनविश्वास रहिआएको छ ।
लुम्बिनी प्रदेशका विषेशगरी पहाडी जिल्लाहरू गुल्मी, अर्घाखाँची, पाल्पा, प्यूठानमा सराय नाच प्रसिद्ध छ । दशैंको टीकाको भोलिपल्ट एकादशीको दिनदेखि कोजागत पूर्णिमासम्म शक्तिपीठहरूमा सराय नाचिन्छ । दूर्गा र कालिका मन्दिरमा दशैसँगै सराय नाचको विशेष महत्त्व छ ।
खुँडा, भाला, तरबार, ढाल लगायत घरेलु हतियारको प्रयोग गरी युद्धको झल्को दिने गरी सराय नाँचिन्छ । नाचमा हतियार एकआपसमा जुधाइन्छ । यसरी नाच्दा देवी भगवती प्रशन्न हुने धार्मिक जनविश्वास छ ।
