ज्ञान मित्र

खगोल विज्ञानमा रुचि राख्ने अधिकांश मानिसलाई थाहै छ, चन्द्रमाको मामलामा प्रकृतिले पृथ्वीलाई नाइन्साफी गरेको छ। वामन ग्रह यमसँग (प्लुटो) त ५ वटा चन्द्रमा छन्। पृथ्वी वाहेक सौर्यमण्डलको कुनै ग्रहमा जीवन छैन।

जीवन बोक्ने पृथ्वीसँग जम्मा एउटा, मंगलग्रहसँग दुईवटा, अरुण ग्रहसँग (यूरेनस) सत्ताईस, वरुण ग्रहसँग (नेप्चुन) १३ वटा चन्द्रमा रहेका छन्।

गत वर्षसम्म ६९ वटा चन्द्रमा लिएर बृहस्पति ग्रह यस मामलामा सबैभन्दा धनी रहेको थियो।शनि ग्रह ६२ वटा चन्द्रमाका साथ सौर्यमण्डलको दोस्रो स्थानमा थियो।यी दुबै ग्रह बीच ‘जेफ बोजेस’ र ‘विल गेट्स’जस्तै को धनी भन्ने प्रतिस्पर्धा चलिरहेको छ मानव जातीले टेलिस्कोपको आविष्कार गरे यता। कहिल्यै गेट्स त कहिल्यै बोजेस बाजी मार्छन्।

हालै आएर शनिले बाजी उछिनेको छ।अमेरिकाको कार्नेगि इन्स्टीट्यूट अफ साइन्सका अन्तरिक्ष वैज्ञानिक स्कट एस शेफर्डको टीमले हवाइ द्धीपस्थित सुबारु टेलिस्कोपको मद्दतले शनिका थप नयाँ २० वटा चन्द्रमा पत्ता लगाएको छ । यस नयाँ खोजले शनिको चन्द्रमा संख्या ८२ हुन पुगेको छ।

पत्ता लागेका नयाँ २० वटा चन्द्रमा मध्ये ३ वटा चन्द्रमा शनि ग्रहको अक्षको दिशामा (प्रोग्रेड ) परिक्रमा गर्छन भने १७ वटा चन्द्रमा अक्षीय दिशाको विपरीत (रेट्रोगेड) परिक्रमा गर्छन्। पत्ता लागेका नयाँ चन्द्रमाले शनि ग्रहको एउटा परिक्रमा, २ वटा चन्द्रमाले दुई वर्षमा र बाँकीले तीन वर्षमा पूरा गर्छन्।