डा. अरुणा उप्रेती

कोरोनाको महामारीले विभिन्न ठूला–ठूला देशको दु:खद अवस्था औंल्याएको छ । नेपालमा त जनस्वास्थ्य कहिले पनि चासोको विषय थिएन । अहिले कोरोनाले यसको महत्वको बारेमा जागरुक हुन सबैलाई सचेत गराएको छ । हात धुनुपर्छ, खोक्दा मुख छोप्नुपर्छ भन्ने सामान्य कुराले जीवन बचाउँन सक्छन् भन्ने कुरा हामीले प्रायः वास्ता नगरिएका कुरा हुन् ।

कोरोना लागेर मृत्यु भएका मानिसहरुको संख्या सुन्दा कहालीलाग्दो जस्तो हुन्छ । तर, कोरोनाको कारणले गर्दा मर्ने मानिसहरुको मृत्युको अनुसन्धान गर्दा थाहा हुन्छ कि मोटो मानिसलाई मुटुरोग, मधुमेह जस्ता बिरामी हुने सम्भावना बढी हुने मात्र होइन कि विभिन्न अनुसन्धानले बताएअनुसार मोटो मानिसलाई कोभिड–१९ को संक्रमण हुने सम्भावना पनि बढी हुन्छ ।

ब्रिटेनमा १७ हजार मानिसहरुमा गरिएको अध्ययनले मोटो व्यक्तिमा मृत्युदर ३३ प्रतिशतले बढी हुन्छ भन्ने देखाएको छ । अर्को एक अध्ययन अनुसार कोरोनाको कारणले मोटो व्यक्तिहरुको मृत्युदर दुईगुणा बढी भएको देखिएको छ । अनुसन्धानकर्ताहरुका भनाइमा यदि मोटो मानिसहरुलाई मधुमेह र मुटुरोग पनि छ भने त त्यस्ता विरामीहरु कोरोनाको कारणबाट मर्न सक्ने सम्भावना झन् बढी हुुन्छ ।

ब्रिटेनको अति सघन कक्षमा भर्ना गरिएका कोरोना संक्रमित विरामीहरुमा गरिएको अध्ययन अनुसार त्यहाँ भर्ना भएका करीब ३४.५ प्रतिशत मानिसहरु अत्यधिक मोटा थिए भने ३१.५ प्रतिशत मानिसहरु मोटो थिए । नेपालमा प्राय मोटो मानिसहरुमा पनि मधुमेहको जोखिम बढी हुुन्छ ।