बेलायती सेनाको गोर्खा ब्रिगेडका पूर्वसैनिकहरू, जि-१० प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्वमा, आज ट्राफलगर स्क्वायर, गोर्खा मूर्ति र पार्लियामेन्ट स्क्वायरमा शान्तिपूर्ण र प्रभावशाली प्रदर्शनमा सहभागी भए। 

यो भेला उनीहरूको दशकमै लम्बिएको समान पेन्सनको संघर्ष र ऐतिहासिक सेवाको मान्यताको लागि एक निर्णायक क्षण थियो।

'गोर्खा पेन्सन भेला: बलिदानको सम्मान, वार्ताको समर्थन' शीर्षकमा आयोजित यस कार्यक्रममा बेलायत सरकारले ३० सेप्टेम्बर १९९३ भन्दा अगाडि सेवा गरेका गोर्खाहरूमाथि परेको पेन्सन विभेदबारे पुनः वार्ता गर्न इच्छुक रहेको संकेत दिएसँगै नयाँ आशा जागेको छ।

ती पूर्वसैनिकहरूले युद्धमैदानमा बेलायती सैनिकहरूसँग काँध मिलाएर सेवा गरे तापनि, सन् १९९७ भन्दा पहिले 'विदेशमा आधारित' भनेर वर्गीकृत गरिएपछि उनीहरूलाई समान पेन्सन सुविधा दिइएन। उक्त विभाजनको कारण प्रायः सन् १९९७ को हङकङ हस्तान्तरणलाई मानिन्छ, जुन बेलायती रक्षा मन्त्रालयले न्यायिक आधारका रूपमा प्रयोग गर्दै आएको छ।

१ जुलाईको मिति, जुन हङकङ हस्तान्तरणको स्मरण पनि हो। अझैसम्म न्याय नपाएका धेरै गोर्खा पूर्वसैनिकहरूको अन्यायपूर्ण अवस्थाको स्पष्ट संकेत पनि हो।

सन् १९९७ भन्दा अगाडि गोर्खा ब्रिगेडको मुख्यालय हङकङमा भए पनि उनीहरू विश्वभरका बेलायती सैन्य संघर्ष र शान्ति मिसनहरूमा सहभागी थिए–जसमा पहिलो र दोस्रो विश्वयुद्ध, मलेसियन आपतकाल, फकल्याण्ड्स युद्ध, खाडी युद्ध, बोस्निया, तथा हङकङ, ब्रुनाई, बेलिज, साइप्रस, सिएरा लिओन र अङ्गोला लगायतमा गरिएको सेवाहरु सामेल छन्।

आजको प्रदर्शन एकता र सम्मानको मात्र प्रदर्शन नभई, जीवनभर न्याय नपाएका गोर्खा सैनिकहरूको स्मृतिमा आयोजित श्रद्धाञ्जली कार्यक्रम पनि रहेको बताईएको छ। 

सन् २०१३ र २०२१ मा गरिएको अनशनपछि बेलायती र नेपाली सरकारले पहिलोपटक दुई सरकारबीच वार्तामा सहमति जनाएका थिए।

यद्यपि तीन वर्षभन्दा बढी समय बित्दासमेत कुनै समाधान ननिस्कँदा धेरै जेष्ठ पूर्वसैनिकहरू न्याय नपाएर दिवंगत भइसकेका छन्।

हालै सम्पन्न लेबर पार्टीको विजयसँगै गोर्खा नेताहरू र समर्थकहरूलाई यो वार्ता अघि बढाउने नयाँ अवसरको रूपमा देखिएको छ।

कार्यक्रममा पूर्वसैनिकहरू, सबै पार्टीका सांसद, लर्डहरू, अभियन्ताहरू, र सर्वसाधारणहरू उपस्थित थिए, जसले सरकारलाई तत्काल र निष्पक्ष कदम चाल्न आह्वान गरे।

'यो दृश्यता, गरिमा, र संवादको क्षण हो', G10 का प्रवक्ता तथा वार्ताका प्रमुख सदस्य मेजर जु.बहादुर गुरुङले भने, 'हामी वार्ताको सम्मान गर्छौं, तर संसद र जनतालाई सम्झाउन चाहन्छौं–जुन देशको लागि सबैथोक दिएका गोर्खाहरू अझैसम्म न्यायको पर्खाइमा छन्।'

सशस्त्र सेना सप्ताहपछि र भिइ तथा भिजे दिवसको ८०औं वार्षिकोत्सवको बीचमा गरिएको यस प्रदर्शनले गोर्खाहरूको गौरवपूर्ण इतिहास पनि उजागर गरिएको छ।जसमा धेरैले भिक्टोरिया क्रस प्राप्त गरे वा बेलायती राजगद्दीको सेवामा जीवन अर्पण गरे।

भेलामा गोर्खा अभियानको नेतृत्व गर्ने टोलीमा मेजर जुद्ध बहादुर गुरुङ, मेजर टिकेन्द्र दल देवान जेपी,  श्री ज्ञानराज राई (अनशनकर्ता), श्रीमती पुष्पा राणा घले (अनशनकर्ता), श्री धन बहादुर गुरुङ (अनशनकर्ता), श्री कृष्ण कुमार राई (गोर्खा भूतपूर्व सैनिक संघ (गेसो) अध्यक्ष),  श्री धर्म बहादुर तामाङ (वार्ताकार), मेजर उदयबहादुर गुरुङ एमबीइ थिए। साथै जानकारी भेला बेलायती सांसद एलेक्स वेकर लगायत केेहि सांसदहरु माझ भएको थियो।

गेसोका सभापति कृष्ण कुमार राईले जानकारी दिएअनुसार, जि–१० द्वारा आयोजित यस भव्य भेलाले सबै भूपू सैनिकहरूको व्यापक सहभागिता सहित हालसम्म भइरहेको सरकार–सरकार वार्ताको प्रगतिबारे सन्देशपूर्ण र शान्तिपूर्ण तरिकाले जानकारी प्रदान गरेको छ।

'पार्लियामेन्ट स्क्वायरमा जुलुस समाप्त हुँदा–ब्यानर, भाषण र गीतमार्फत एउटा सन्देश स्पष्ट रूपमा प्रतिध्वनित भयो: बराबर सेवा गर्नेलाई बराबर सम्मान र अधिकार मिल्नुपर्छ।' 

जुलुस पार्लियामेन्ट स्क्वायरमा टुंगिँदा ब्यानर, भाषण र गीतमार्फत एउटा स्पष्ट सन्देश गुञ्जिएको छ। समान सेवा गरेकाहरूलाई समान सम्मान मिल्नुपर्छ। 

अब गोर्खा समुदायको पक्षमा निर्णय आउन ढिला भइसकेको र  इतिहास सुधार गर्न र ठोस कार्यको प्रतीक्षामा रहेको भेलाले जानकारी गराएको छ। 

त्यसैगरी, वार्ताकार सदस्य धर्म बहादुर तामाङले गत वर्षभर अवरुद्ध रहेको वार्ता हालै १२ जून मा नेपाली दूतावासमा प्राविधिक टोलीसँग पुनः सुरु भएको जानकारी दिए। 

उनले भने, 'अब वार्ता पेन्सनको विषयमा प्रवेश गरिसकेको छ, त्यसैले हामी आशावादी छौं। बेलायती पक्षले जि–१० को प्रस्तुतीलाई सकारात्मक रूपमा लिएको छ। नेपाल सरकारले पनि सकारात्मक धारणा राखेको छ। साथै, बेलायती संसदका सदस्यहरूलाई जानकारी दिइएको छ र उनीहरूको एक्यवद्धता पनि प्राप्त भएको छ।'